Invloed voeding op healthy aging 9/3/2023
Lezing voor Natuurwetenschappelijk Genootschap, Assen, 9 oktober 2023; 20:00-22:00
De invloed van voeding op ‘healthy aging’ vanuit een evolutionair perspectief

Frits A.J. Muskiet

Ons functioneren kan slechts worden begrepen vanuit de evolutie. Met zijn ‘On the origin ofspecies’ leerde Darwin ons reeds in 1859 dat ‘aanpassen aan de omgeving’ noodzakelijk is voorde overleving van een soort. Kennis van onze Paleolithische omgeving is dan ook cruciaal omte begrijpen wie we zijn, hoe we ons (mis)gedragen en wat we hebben gegeten om ‘mens’ teworden.

In deze Paleolithische periode, die zich uitstrekt van 2,5 miljoen jaar geleden tot 10.000
jaar geleden, zijn onze hersenen gegroeid van zo’n 400 mL tot de ongeveer 1.400 mL van de huidige tijd. Steeds duidelijker wordt dat homo sapiens is voortgekomen uit het land-waterecosysteem, en dat we dit ecosysteem sinds de landbouw/veeteelt revolutie van 10.000 jaar geleden hebben verlaten. Het blijkt dat de nutriënten waar we momenteel de grootste tekorten aan hebben overvloedig aanwezig waren in het land-water ecosysteem van destijds. Een deelvan deze voedingsstoffen zijn de zogenaamde ‘hersen-selectieve nutriënten’. Deze nutriënten zijn niet specifiek voor hersenen, maar tekorten daarvan op het moment van hersenontwikkeling leiden tot permanente schade. Het betreft: de elementen jodium, selenium, ijzer, koper en zink, de vitamines A, D, folaat en B12, en de visolie vetzuren EPA en DHA. In deze lezing zal de
nadruk liggen op jodium, selenium en EPA/DHA, omdat deze in Nederland het meest lijken aangedaan. De moderne wetenschap benadert ‘voeding’ vooral vanuit de afzonderlijke nutriënten en het benodigde ‘bewijs’ draagt in deze discipline vele kenmerken van een utopie.

De mens eet slechts voedingsproducten (planten, dieren) die tevoren hebben geleefd en dus ook de samenstelling hebben van levende organismen. Slechts door het gehele leefmilieu van ook deze planten en de dieren te beschouwen komen we tot een goed beeld van hoe we functioneren. Onderzoek naar details om de gegevens vervolgens samen te voegen tot een geheel, gaat uit van de ‘maakbaarheid’ van onze fysiologie en kan geen betrouwbaar beeld scheppen. Onder de motto’s ‘om te heden te begrijpen moeten we het verleden kennen’ en ‘u bent wat u eet, maar u moet weer worden wat u at’ zal in deze lezing worden geprobeerd om ‘healthy aging’ te benaderen vanuit zowel een evolutionair perspectief als de (patho)fysiologie.

Muskiet, F. A. J. (2005). Evolutionaire geneeskunde U bent wat u eet, maar u moet weer
worden wat u at1. Ned Tijdschr Klin Chem Labgeneesk, 30(3), 163 184.  https://www.natuurdietisten.nl/files/PDF%20publicatie%20Muskiet%20dec%2005%20Ned%20Tijds%20klin%20Chem%20Labgeneeskn%20(2).pdf
Columns Frits Muskiet in het blad ‘Uitzicht’ (Moermanvereniging) https://www.mmv.nl/author/frits-muskiet/
Frits Muskiet werkte vanaf 1975 tot zijn pensionering in 2015 als klinisch chemicus in het
huidige Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Activiteiten lagen op het gebied vanpatiëntenzorg, onderwijs en onderzoek. Tevens was hij hoogleraar Pathofysiologie en Klinische Chemie bij de RUG-Farmacie en universitair hoofddocent bij de RUG-Geneeskunde. Na zijn pensionering en emeritaat bleef hij actief. Zijn interessegebied is zeer breed. De huidige belangstelling gaat vooral uit naar Leefstijl, Voeding en Evolutionaire Geneeskunde. Tot nu toe was hij betrokken bij zo’n 290 PubMed geregistreerde publicaties en 34 promoties aan de RUG.

Zijn geadopteerde motto is: “Nothing in Medicine makes sense except in the light of Evolution”
(Dobzhansky, 1900-1975).

De excursie naar Coatinc in Groningen en Ecostyle in Oosterwolde vindt plaats op donderdag 4 april a.s.. Tussen de beide bezoeken zal er worden geluncht in een nabijgelegen restaurant.

De kosten worden voorlopig geraamd op circa €40,- pp (inclusief busvervoer en lunch).

Het maximum aantal deelnemers is 50 personen, waarbij de volgorde van inschrijving bepalend is voor de deelname. Op 15 maart hebben zich  38 leden aangemeld, dus ieder die zich al heeft aangemeld kan mee met de excursie.

Rond midden maart wordt de definitieve deelnemerslijst en de definitieve  kosten en het dagprogramma vastgesteld en krijgt u daarover een e-mail bericht.

Op dinsdag 16 Mei is de excursie dit jaar ’s morgens naar Wavin in Hardenberg en ’s middags naar Intergas in Coevorden.

Programma:

• 8:15 uur aanmelden het parkeerterrein bij de Bontwever (aan de kant van het Asserbos)
• 8:30 uur stipt vertrek met de bus naar Hardenberg
• 9:30 aankomst bij Wavin, ontvangst met koffie.
• Het programma bij Wavin bestaat uit twee delen:
  • Gezamenlijke introductie, daarna bezoek aan hun expositieruimte (ongeveer 1 uur)
  • Gevolgd door een bezoek aan 2 productie afdelingen
• 12:00 vertrek naar Coevorden
• 12:30 Lunch bij restaurant Talens.
• 14:00 Vertrek naar Intergas in Coevorden.
• 14:15 Bezoek Intergas: Introductie en bezoek productie faciliteit.
• 16:30 Terugreis naar Assen

rond 17: 30 Assen.

Verslag van deze  excursie.

Onze excursie verliep geheel volgens de verwachting of zelfs meer dan dat. Alle 42 deelnemers waren keurig op de tijd bij de bus (die nu ook mooi op tijd kwam) en waren tegen 9:30 bij Wavin waar we met koffie en koek werden ontvangen. Na een veiligheids-inleiding werden we opgesplitst in 2 groepen.Twee fabricagehallen werden bezocht, een waar met het extrusieproces allerlei leidingappendages worden gemaakt en in een ander deel waar men met dit proces zowel grote en kleine kunststofleidingen fabriceert.

Na het fabrieksbezoek bezochten we Wavin’s academie, feitelijk een expositieruimte, met diverse video-presentaties en demonstraties over de werking van hun producten. Interessant was vooral hun flexibele waterafvoerputten, die zich aanpassen bij een wegverzakking en hun innovatieve methode om lekkende oude waterleidingsystemen te renoveren met het aanbrengen in-situ met kunststof liners.

Tegen 12 uur vertrokken we naar restaurant Talens in Coevorden voor een prima (luxe) lunch en was er daarna nog wat tijd om het centrum van Coevorden te bezoeken.

Ook bij Intergas werden we goed ontvangen in een fraai atrium waar de technisch directeur uitgebreid ons informeerde over o.a. de warmtepompen toepassingen en duidelijk zijn voorkeur liet spreken over de hybride uitvoering. Volledig elektrische warmtepompen (dus zonder gas) zou een onverstandig beleid zijn omdat dit erg duur is en grote gevolgen voor de stroomvoorziening zou geven.

Daarna werd een bezoek gebracht aan de productiehallen en de onderszoeks-afdeling. Er werden door onze leden veel vragen gesteld en plezierig was dat hun technisch directeur tijdens de rondleiding steeds aanwezig was om al die vragen te beantwoorden.

Rond 17:15 vertrokken we terug naar Assen. Het was een geslaagde dag, zoals bleek uit de vele reacties van onze leden, waarin veel nieuwe kennis en ervaringen werden opgedaan. Vooral dat deze twee innovatieve Drentsche bedrijven op gebied van milieu en de energietransitie een essentiële rol spelen was voor ons een eye opener.

foto’s van deze excursie:

Over Wavin

Wavin is Europees marktleider op het gebied van kunststof leidingsystemen. De naam Wavin komt van WAter en VINylchloride. Wavin werd in 1955 opgericht vanuit de Waterleiding Maatschappij Overijssel (WMO). Het bedrijf heeft vestigingen in 25 landen in Europa en ruim 5.500 medewerkers. Buiten Europa werkt Wavin met een netwerk van licentienemers, distributeurs en agenten. In 2014 bedroeg de jaaromzet € 1,4 miljard.

voor meer info klik hier 

Over Intergas

Intergas de grootste CV ketel fabrikant van Nederland en voortrekker op het gebied van hoge rendement en warmte pompen. Voor meer detail klik hier.

De opmars van virale infectieziekten via muggenbeten: de noodzaak van monitoring, bestrijding, preventie en therapie. Deze lezing wordt verzorgd door mevrouw dr. Ir I. Rodenhuis-Zybert ( RUG)

Virale infectieziekten die via muggenbeten worden overgebracht, worden als een groeiende bedreiging beschouwd. Veel virussen, zoals dengue, chikungunya, Zika, West Nile en yellow fever, worden overgebracht door muggen en kunnen ernstige ziekteverschijnselen veroorzaken. Door klimaatverandering en de toenemende beweging van mensen en goederen over de hele wereld, kunnen deze ziekten zich steeds verder verspreiden naar nieuwe gebieden. Overheden, gezondheidsinstellingen en onderzoekers werken samen om effectieve methoden te ontwikkelen om de verspreiding van deze ziekten te voorkomen en te behandelen. Hoe kwetsbaar zijn we en welke maatregelen zijn er?

Van de lezing is een video opname gemaakt en zichtbaar via youtube. Helaas is een stukje van het videoscherm aan de bovenkant niet meegenomen.

Samenvatting.

De James Webb Space Telescope (kort genoemd: Webb) is op 25 december 2021 gelanceerd met eenAriane 5 raket vanuit Frans Guyana. Webb is daarna in een baan om de zon gebracht op ongeveer 1.5 miljoen kilometer van de Aarde. Sinds juli van 2022 wordt een waarneemprogramma uitgevoerd.
Ongestoord door de nabijheid van de Aarde of de Maan levert Webb ongekend scherpe beelden van het heelal. De 6.5 meter grote spiegel maakt Webb zeer gevoelig voor zwakke signalen. Daardoor is het voor het eerst mogelijk naar de eerste generaties sterren te kijken die zijn gevormd kort na het ontstaan van het heelal.

Dichter bij huis maakt Webb opnames van de wolken van gas en stof waaruit nieuwe sterren worden geboren, en kan Webb ook in de directe omgeving van jonge sterren op zoek gaan naar water, koolstof en andere elementen die nodig zijn voor het ontstaan van leven.

Webb heeft dankzij de gevoelige spectrografen ook voor het eerst een nauwkeurige analyse kunnen maken van de samenstelling van de atmosferen van planeten bij andere sterren – de exoplaneten. In het eerste halfjaar van waarnemingen heeft Webb de hoge verwachtingen volledig waargemaakt – en we staan pas aan het begin van een prachtige periode van oogsten!

1. Agenda jaarvergadering 14 november 2022

2. Verslag van de jaarvergadering dd 8 november 2021

3. Jaarverslag secretaris 2021-2022

4. Financieel jaarverslag 2021-2022

5. Verklaring van de kascommissie

Lezing 3 oktober 2022 door Pol Hakstege

Alle slides van de presentatie

Rivieren zijn de levensaders voor de mens en de natuur en modelleren het landschap. De Nederlandse delta is gevormd door sedimenten aangevoerd door de Rijn, Maas, Schelde en Eems en de Noordzee en is sterk aangepast door menselijk ingrijpen.

Vanaf de Vroege Middeleeuwen begon de mens met de ontginning van dit moerasgebied, waarvoor afwatering en bedijking nodig was, later volgde ook het afgraven van veen voor gebruik als brandstof. De onbedoelde effecten hiervan waren inklinking en afbraak van veen, waardoor de bodem steeds verder daalde. Hierdoor ontstond een laaggelegen rivierengebied met dijken in een slechte toestand, kwetsbaar voor overstromingen. Voor een betere verdeling van het water over de Rijntakken is het Pannerdens kanaal gegraven in 1707. Verder zijn vele dammen, sluizen, stuwen en pompgemalen aangelegd in onze rivieren voor de verdeling van het water.

Voor de bescherming tegen overstromingen en de bevordering van de scheepvaart en landbouw zijn de rivieren gereguleerd, d.w.z. aangepast door kanalisatie, bochtafsnijding, bedijking, oeverbestorting en de aanleg van stuwen. Deze regulering had ook negatieve effecten b.v. op de ecologie.

De rivieren vervullen ook een sleutelrol voor andere functies, zoals natuur, watervoorziening, stedelijke ontwikkeling en recreatie. Integraal waterbeheer is het credo, maar is ook gecompliceerd omdat de eisen voor de verschillende functies deels conflicterend kunnen zijn.

Sinds de jaren 70-80 is de waterkwaliteit van onze rivieren zowel chemisch als ecologisch sterk verbeterd door de aanpak van de bronnen van vervuiling en ecologische maatregelen, zoals vispassages en natuurvriendelijke oevers. De Europese Kaderrichtlijn water (KRW) is erop gericht om de waterkwaliteit verder te verbeteren, zodat de wateren uiterlijk in 2027 voldoen aan de gestelde eisen. In een deel van onze regionale wateren zijn er nog te hoge gehalten van o.a. stikstof en fosfor, gerelateerd aan onder meer de landbouw. Verder zijn er nieuwe verontreinigingen zoals PFAS, medicijnresten en aanvoer van verontreinigingen uit het buitenland. Voor de Rijkswateren lijken de doelen van de KRW wel haalbaar in 2027.

Door de toenemende verstedelijking in de 20^e eeuw werden de rivieren meer ingesnoerd en was er steeds minder ruimte voor de rivierafvoer bij hoog water. In 1993 en 1995 ging het bijna mis langs de Rijn en de Maas en was er een grootscheepse evacuatie nodig. Naast de noodzaak om de dijken te verbeteren, ontstond toen het besef dat waar mogelijk de rivier meer ruimte moet worden geboden om het water veilig te kunnen afvoeren. Deze omslag in het waterbeheer leidde tot het programma Ruimte voor de Rivier voor de Rijntakken, terwijl voor de Maas de Maaswerken werden uitgevoerd.

Naast bodemdaling en verstedelijking doen de effecten van klimaatsverandering zich steeds meer voelen, zoals in de zomer van 2021 bleek bij de wateroverlast in Limburg. Dankzij de maatregelen uitgevoerd in het kader van de Maaswerken ging het langs de Maas nog maar net goed, maar extreem hoog water op de Geul leidde tot overstromingen bij Valkenburg. Dit was een wake-up call om het waterbeheer te blijven aanpassen aan de effecten van klimaatsverandering ook voor de kleine rivieren en beken.

Het gaat hierbij om meer extreme afvoeren van rivierwater door heviger en vaker optredende regenbuien, afgewisseld met perioden van droogte en lage afvoer, zoals deze zomer. Droogte leidt tot problemen voor het vervoer over water, de beschikbaarheid van oppervlaktewater voor de landbouw en natuur en schade door verzilting. Voor de afvoer van de Rijn is ook van belang de afname van gletsjers in de Alpen door opwarming van de aarde.

Voor het waterbeheer op de hoge zandgronden, zoals in Drenthe, is het beleid erop gericht om het water langer vast te houden in de bodem en het stelsel van beken zoveel mogelijk natuurlijk in te richten.

Door de toenemende verzilting en de vaker voorkomende perioden van droogte zijn maatregelen nodig om ook in de toekomst te kunnen beschikken over voldoende zoet water en scheepvaart mogelijk te maken bij lage afvoeren.

In het benedenrivieren gebied zijn ook de versnelde zeespiegelstijging en de meer frequent voorkomende en meer extreme stormvloeden van belang. De zeldzame combinatie van hoge rivierafvoeren met stormvloed op zee kan leiden tot nog hogere waterstanden. Het is essentieel om ook de ruimtelijke inrichting van ons land af te stemmen op deze wateropgaven.

Het werk aan onze delta is nooit afgelopen, en dient steeds de worden afgestemd op nieuwe inzichten. Vanaf 2010 wordt dit gecoördineerd in het Deltaprogramma met als doel de inrichting van Nederland, in 2050 en daarna, klimaatbestendig te maken met voldoende waterveiligheid en waterzekerheid.

Met dank aan de foto’s gemaakt door Stance Dijk.

[gallery_master source_type=”gallery” id=”15″ layout_type=”masonry_layout” alignment=”left” lightbox_type=”foo_box_free_edition” order_images_by=”sort_asc” sort_images_by=”sort_order” gallery_title=”show” gallery_description=”show” thumbnail_title=”show” thumbnail_description=”show” filters=”disable” lazy_load=”disable” search_box=”disable” order_by=”disable” columns=”4″ page_navigation=”disable” animation_effects=”fadeIn” special_effects=”none”][/gallery_master]