Dagelijkse archieven: 31 oktober 2022

Aardwarmte in de ondergrond van Nederland

Samenvatting

Aardwarmte of geothermie is een natuurlijke hulpbron in de diepe Nederlandse ondergrond die een belangrijke bijdrage kan leveren aan de energie mix van de toekomst. Met name in de voorziening van duurzame warmte voor laagwaardige warmte toepassing zoals verwarming van kassen en gebouwde omgeving. Gemiddeld genomen wordt het in de Nederlandse ondergrond 31 graden warmer per kilometer de diepte in. Je kan dus een redelijke schatting maken hoe diep je moet boren om gesteenten 80 graden warm aan te treffen. Om de warmte te “oogsten” heb je een energie/warmtedrager nodig en dat is, in de geothermie, water. Dit water zit opgesloten in een gesteentelaag. Als die gesteentelaag poreus en doorlatend is kan dit geothermische water gewonnen worden. Vervolgens kan bovengronds de warmte onttrokken worden en daarna weer terug gevoerd worden in dezelfde gesteentelaag in de diepe ondergrond. In Nederland zijn inmiddels 27 geothermische productie systemen gerealiseerd. Het afgelopen jaar 2021 is er 6,3 PJ aan warmte geproduceerd hetgeen equivalent is aan 176 miljoen m3 gas. De vraag is waar is de ondergrond van Nederland geschikt voor uitbreiding van aardwarmte-winning en hoe kan dat efficiënt, doelmatig en veilig aangepakt worden.

In de presentatie zal ik een indruk geven van de ontwikkeling van de geothermie de vanaf het moment van de realisatie van het eerste geothermische systeem in 2007 tot nu. Dit op basis van de dossiers die de afgelopen 15 jaar over mijn bureau zijn gekomen en waar ik samen met vele anderen aan heb mogen bijdragen. Onderwerpen die de revue zullen passeren zijn: geowetenschappelijke ondergrond evaluaties gefocussed op geothermie, mijnbouwvergunningen aardwarmte, exploratierisico-garantiefonds, SDE subsidie, geothermische plays, ThermoGis, geothermisch potentieel en de classificatie daarvan, voorlichting, gegevens verzamelen, verwerken & vrijgeven, en bodembeweging. Dit alles in het licht van de ambities om geothermie een belangrijke hulpbron te laten zijn in de warmtevoorziening van Nederland.

Een mogelijkheid voor voorbereiding is even door een overzichtsartikel over de geothermie in Nederland te bladeren (Introduction to the geothermal play and reservoir geology of the Netherlands | Netherlands Journal of Geosciences | Cambridge Core).

Over onze spreker:

Harmen Mijnlieff is geoloog bij de Geologische Dienst Nederland, onderdeel van TNO. Zijn huidige taak is het ondersteunen en adviseren van het Ministerie van Economische zaken, vanuit een onafhankelijke, toegepast wetenschappelijke optiek, op alle ondergrond- gerelateerde beleidsvraagstukken, aanvragen en onderwerpen die onder de mijnbouwwet vallen of voortkomen uit stimuleringsmaatregelen voor de winning van delfstoffen en aardwarmte. Hij is opgeleid als sedimentoloog / structureel geoloog op de Universiteit van Utrecht. Daarna is hij ruim 5 jaar werkzaam geweest in de olie en gas consultancy alwaar petrografie, kernbeschrijven en regionale sedimentologische studies tot de kerntaken behoorden. Vervolgens is hij overgestapt naar de Rijks Geologische Dienst, die later in TNO is opgegaan, alwaar de mijnbouwwet-gerelateerde advisering van EZK begon met de evaluatie van vergunningaanvragen en de evaluatie van de Nederlandse prospective aardgas resources. Voor informatie over de geologische Dienst Nederland zie https://www.geologischedienst.nl/

31/10/2022 NWG Assen